Zlecenie Zadań PFRON projekt RównoWażni

1 kwietnia 2025 roku rozpoczął się pierwszy okres realizacji projektu „RównoWażni”, jako zadania zleconego przez PFRON, w ramach art. 36 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Projekt ma charakter ciągły i lokalny. Jego przedmiotem jest realizacja działań z zakresu rehabilitacji, ukierunkowanych na zwiększenie aktywności uczestników w różnych obszarach codziennego funkcjonowania, a także na zahamowanie procesów prowadzących do obniżenia sprawności psychofizycznej, wynikającej z niepełnosprawności, choroby lub wieku.

Celem realizacji projektu jest zwiększenie samodzielności życiowej oraz aktywności społecznej uczestników Środowiskowego Domu Samopomocy w Wiercinach.

• Łączny czas trwania projektu obejmuje 3 lata, w okresach:
• 01.04.20235 – 31.03.2026 – pierwszy okres realizacji projektu;
• 01.04.2026 – 21.03.2027 – drugi okres realizacji projektu;
• 01.04.2027 – 31.03.2028 – trzeci okres realizacji projektu.

Grupę docelową projektu stanowi 20 osób, spośród 30 uczestników ŚDS w Wiercinach. Są to osoby z niepełnosprawnościami, posiadające aktualne orzeczenie o stopniu
niepełnosprawności. 16 uczestników ma orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności.

W ramach Projektu wyodrębniono następujące formy wsparcia:

Terapie poznawcze

Proces wsparcia prowadzony będzie w formie terapii indywidualnej, z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi wysokiej technologii służących do diagnozowania i stymulowania funkcji poznawczych, takich jak system Neuroforma oraz oprogramowanie Dr Neuronowski. Zastosowanie Neuroformy umożliwia zwiększenie aktywności uczestnika w procesie terapeutycznym, pozwalając mu nie tylko na bieżące śledzenie postępów, ale również na świadomą współpracę z terapeutą przy planowaniu i monitorowaniu przebiegu terapii. Równolegle uczestnicy zostaną objęci diagnozą funkcji poznawczych, w tym słyszenia i rozumienia, z wykorzystaniem sprzętu do realizacji Metody Tomatisa, będącego na wyposażeniu Fundacji. Wyniki diagnozy zostaną przekazane terapeutom prowadzącym jako materiał wspierający indywidualizację procesu terapeutycznego. Program Dr Neuronowski umożliwia natomiast łagodzenie i kompensowanie skutków niepełnosprawności, szczególnie tych związanych z deficytami w obszarze uwagi, koncentracji, percepcji słuchowej, pamięci oraz funkcji językowych i mowy. Uzupełnieniem wsparcia będą elementy terapii EEG Biofeedback, terapia prowadzona w Sali Doświadczania Świata (Snoezelen), a także zajęcia z wykorzystaniem urządzenia Knoocker Box – innowacyjnego narzędzia multimedialnego opartego na technologii ultradźwięków, pozwalającego na interaktywne reagowanie na ruch uczestnika oraz dostosowanie formy i treści oddziaływań terapeutycznych do jego indywidualnych potrzeb. Urządzenie to, przewidziane do zakupu w ramach projektu, umożliwia prowadzenie zajęć z obrazem wyświetlanym na ścianie lub podłodze, integrując bodźce wzrokowe, ruchowe i dźwiękowe w procesie terapeutycznym.

Oprócz zajęć bezpośrednio ukierunkowanych na rozwój funkcji poznawczych oraz poznanie i harmonizowanie własnej osobowości, emocjonalności i predyspozycji psychicznych – w tym wzmacnianie umiejętności regulowania nastrojów, budowania pozytywnej samooceny oraz eksponowania swoich zalet i zasobów – realizowane będą także zajęcia mające na celu poznawanie i rozumienie otoczenia: przyrodniczego, kulturowego i społecznego. Celem tych działań będzie ułatwienie uczestnikom aktywnego włączania się w otoczenie oraz pełniejszego i bardziej świadomego funkcjonowania w środowisku życia codziennego. W pierwszym roku realizacji projektu zakłada się przeprowadzenie średnio 48 indywidualnych sesji jednogodzinnych na osobę, dla 20 uczestników objętych tą formą wsparcia. Zajęcia będą realizowane na terenie placówki.

Terapia z kulturą

W realizacji wsparcia będą wykorzystywane metody oddziaływania zaczerpnięte z różnych dziedzin twórczości i ekspresji artystycznej, mieszczących się w szeroko rozumianej formule kultury. Celem zajęć nie jest kształcenie wyrafinowanych znawców sztuki, lecz dotarcie do każdego uczestnika w taki sposób, aby pomóc mu odnaleźć właściwą dla siebie dziedzinę zainteresowania – taką, która umożliwi wyciszenie, budowanie wewnętrznej harmonii, poczucia jedności ze światem, a także stanie się impulsem do ekspresji, aktywności i nawiązywania relacji społecznych. Kultura w tym ujęciu oznacza bogactwo form wyrazu – od muzyki popularnej i klasycznej, przez rozmaite techniki plastyczne (w tym graffiti, grafikę komputerową, sztukę ludową i jarmarczną), po teatr, teatr ruchu, dramę i inne formy ekspresji scenicznej.
Wsparcie ukierunkowane będzie również na kształtowanie rozumienia znaczenia kultury w codziennym życiu, budowanie postawy szacunku wobec różnorodności kulturowej, rozwijanie umiejętności społecznych i zachowań adekwatnych do różnych sytuacji kulturowych, a także na poznawanie historii i dziedzictwa kulturowego. Terapia ta stanowi istotny element rozwoju zarówno poznawczego, jak i emocjonalnego. Poza dostarczaniem przyjemności i satysfakcji, daje uczestnikom możliwość refleksji nad własnymi stanami emocjonalnymi, postawami i ograniczeniami, a jednocześnie wspiera poczucie współistnienia w społeczeństwie i umożliwia aktywne włączenie społeczne. W pierwszym roku realizacji projektu przewiduje się prowadzenie terapii w formie zajęć indywidualnych – średnio w wymiarze 48 godzin na każdego z 20 uczestników objętych tą formą wsparcia. Zajęcia będą realizowane na terenie placówki.

Terapia Aktywności w kulturze

Założono, że każdy z 20 niepełnosprawnych beneficjentów projektu weźmie udział średnio w 36 dwugodzinnych sesjach rocznie, obejmujących zarówno uczestnictwo, jak i przygotowanie do uczestnictwa w zróżnicowanych wydarzeniach i imprezach o charakterze kulturalnym. Zajęcia będą realizowane w małych, około 4-osobowych grupach, prowadzonych przez terapeutę oraz asystenta, który wspierać będzie prowadzącego w realizacji merytorycznej zajęć, a także pomagać uczestnikom z istotnymi ograniczeniami ruchowymi lub psychicznymi w pełnym dostępie do wydarzeń. Z uwagi na zróżnicowane potrzeby i możliwości uczestników, projekt zakłada wykorzystanie w procesie terapeutycznym szerokiego spektrum dziedzin sztuki – obejmujących teatr, muzykę, sztuki plastyczne, ale także formy integracyjne, takie jak festyny, jarmarki czy wydarzenia lokalne. Terapia będzie przebiegać w kilku etapach: rozpocznie się od fazy przygotowania, obejmującej zapoznanie się z wybranym obszarem kultury, rozpoznanie zainteresowań i preferencji uczestników, a następnie wybór wydarzenia. Kolejnym etapem będzie przygotowanie do uczestnictwa, w tym zaznajomienie się z normami kulturowymi i zasadami zachowania obowiązującymi podczas wydarzeń. Uczestnictwo w samym wydarzeniu będzie miało charakter bezpośredniego kontaktu z kulturą w warunkach społecznych, a po jego zakończeniu zaplanowano omówienie przeżyć, refleksji oraz indywidualnych reakcji emocjonalnych. Dopełnieniem procesu będzie wprowadzenie technik terapeutycznych inspirowanych poznanymi dziedzinami sztuki (takich jak np. drama) do
indywidualnej i grupowej pracy terapeutycznej, jako form ekspresji i budowania relacji społecznych. Ze względu na specyfikę wsparcia, które realizowane będzie głównie poza placówką, w warunkach pracy grupowej, działanie to zostało wyodrębnione z terapii z kulturą jako samodzielna forma wsparcia. Jednocześnie dopuszcza się wzajemne przenikanie treści pomiędzy obiema formami terapii, zwłaszcza w obszarze przygotowania do wydarzeń lub ich późniejszego omówienia w ramach zajęć stacjonarnych. W projekcie zaplanowano środki finansowe na zakup biletów (średnio dwa płatne wyjścia w miesiącu) oraz na zapewnienie transportu uczestników na miejsce wydarzeń. Wsparcie będzie realizowane zarówno w placówce, jak i poza nią – w zależności od charakteru zajęć i zaplanowanych aktywności.

Terapia z naturą

Uczestnikom zostaną zaproponowane zróżnicowane formy poznawania i obcowania z naturą, obejmujące między innymi zajęcia z zakresu hortiterapii, sylwoterapii, animaloterapii, a także grzybobranie, wędkowanie i inne aktywności związane z przyrodą. Projekt przewiduje również spacery po terenach zielonych – w tym z wykorzystaniem kijków do nordic walking – oraz rozgrywki sportowe na świeżym powietrzu, na terenach rekreacyjnych przylegających do ośrodka. W ramach działań pojawią się także elementy naturalnej kosmetyki, przetwarzania zasobów przyrodniczych na przedmioty użytkowe, a także zajęcia poświęcone poznawaniu tajników przygotowywania posiłków opartych na zdrowych, naturalnych składnikach. Zajęcia będą realizowane zarówno w formie teoretycznej, jak i praktycznej. Część
teoretyczna obejmie poznawanie i zachęcanie do eksplorowania otoczenia przyrodniczego, omawianie zaobserwowanych zjawisk, poszukiwanie analogii i prawidłowości w przyrodzie oraz ich odniesień do życia jednostkowego i społecznego. Część praktyczna koncentrować się będzie na realizacji konkretnych zadań, opartych o wcześniej przyjęty plan działania. Zajęcia będą miały na celu wzbudzenie zainteresowań i ukazanie możliwości wykorzystania zasobów natury dla wzbogacenia dobrostanu człowieka – zarówno w wymiarze użytkowym (uprawy, ryby, grzyby, runo leśne), estetycznym (kwiaty, rośliny, drzewa – w tym utrwalanie obrazów i dźwięków), emocjonalnym (relaksacja, poczucie jedności z naturą, odkrywanie różnorodności i odrębności), aksjologicznym (doświadczanie wartości takich jak samostanowienie, zależność, odpowiedzialność) oraz poznawczym (rozwijanie orientacji przestrzennej). Wsparcie ma również na celu poszerzenie wiedzy ogólnej na temat środowiska naturalnego człowieka, potrzeb jego poszanowania oraz jego wpływu na samopoczucie, zdrowie p sychiczne i fizyczne. Uczestnicy pogłębią wiedzę o różnorodności środowiska naturalnego i rozwiną postawy proekologiczne, ucząc się jednocześnie rozpoznawać potencjał natury jako źródła inspiracji, aktywności i kreatywności.
Zajęcia będą prowadzone zarówno w placówce – z wykorzystaniem pracowni multimedialnej – jak i na terenach zielonych przylegających do ŚDS, ze szczególnym uwzględnieniem hortiterapii. Wsparcie zostanie zrealizowane w oparciu o istniejące zasoby ośrodka, w tym teren otaczający placówkę oraz pomoce dydaktyczne.

Terapia wodne i techniki relaksacyjne

Celem stosowania terapii wodnych i technik relaksacyjnych jest kształtowanie harmonii psychofizycznej, rozwijanie świadomości własnego ciała oraz nabywanie umiejętności panowania nad jego odruchami. Terapie te uczą przyjmowania bodźców zewnętrznych i korzystania z ich dobroczynnego wpływu, wspomagając tonowanie napięć oraz równoważenie stanów psychicznych i fizycznych. Uzyskana w ten sposób dobra energia, poprawa samopoczucia psychicznego oraz wzrost poczucia własnej wartości i możliwości, umożliwiają uczestnikowi aktywne, świadome włączenie się w dalsze procesy terapeutyczne, edukacyjne, a docelowo również społeczne.
Część zajęć będzie realizowana na krytym basenie udostępnionym uczestnikom, gdzie prowadzone będą aktywności z zakresu hydroterapii, takie jak zabawy ruchowe w wodzie, ćwiczenia rozluźniające, prądy wodne oraz kąpiele relaksacyjne. Pozostałe godziny wsparcia zostaną przeprowadzone w oparciu o zasoby Środowiskowego Domu Samopomocy – Salę Doświadczania Świata, wirówki hydroterapeutyczne oraz ogródek sensoryczny. Wsparcie będzie realizowane z wykorzystaniem technik hydroterapeutycznych, w tym kąpieli wodnych i wirówek, które oprócz działania relaksacyjnego mają również funkcję hartującą i wzmacniającą naturalne mechanizmy obronne organizmu. Już pojedyncze zabiegi wywołują szereg reakcji regulacyjnych – zarówno miejscowych, jak i ogólnoustrojowych. W programie rehabilitacji społecznej osób z niepełnosprawnością sprzężoną, masaże wodne i relaksacyjne pełnią istotną funkcję w opanowywaniu napięć, które mogą uniemożliwiać lub ograniczać wykonywanie czynności manualnych i motorycznych. Wzmocnienie organizmu w ten sposób umożliwia w dłuższej perspektywie bardziej efektywne korzystanie z pozostałych form wsparcia oraz aktywny udział w edukacji i życiu społecznym. Tego typu zajęcia pozwalają również na redukcję zachowań agresywnych i autoagresywnych oraz zwiększają poziom koncentracji na procesach poznawczych i edukacyjnych. Uzupełnieniem terapii jest chromoterapia – terapia światłem, która wpływa na stymulację wzroku, poznanie, regulację napięć i stanów psychicznych, a także wspomaga koncentrację i kontrolę oddechu. Zastosowanie muzyki, w tym muzyki podwodnej, wzmacnia efekt terapeutyczny poprzez stymulację słuchową, rytm oraz tworzenie odpowiedniego nastroju, zależnie od celu ćwiczeń. Istotnym elementem zajęć jest również terapia Snoezelen®, realizowana w Sali Doświadczania Świata, której głównym założeniem jest wielozmysłowa stymulacja w bezpiecznym, przyjaznym otoczeniu. Uczestnik może dowolnie badać i odbierać szeroki wachlarz bodźców sensorycznych – światło, dźwięki, delikatne wibracje, aromaty – co wspiera zarówno relaksację, jak i integrację sensoryczną.

Masaż

Podstawowym celem wzmocnienia zaprojektowanych w projekcie form wsparcia o masaż jest wyeliminowanie lub zmniejszenie leżących po stronie organizmu uczestnika przeszkód i ograniczeń o charakterze psychicznym i fizycznym, uniemożliwiających lub utrudniających codzienne funkcjonowanie oraz udział w życiu społecznym, włącznie z korzystaniem z proponowanych form wsparcia. Chodzi tu głównie o łagodzenie stanów lękowych i stresu, które często przejawiają się również w postaci bólu fizycznego, a także o wzmacnianie mięśni i ich rozluźnienie. Odpowiednio dobrane techniki masażu wpływają pobudzająco lub uspokajająco na układ nerwowy, oddziałując poprzez obwodowe włókna czuciowe. Przynosi to pozytywne efekty w pozostałych procesach terapeutycznych, poprzez przezwyciężenie ograniczeń, poprawę
koncentracji, samopoczucia oraz świadomości własnego ciała, a także wzrost pewności siebie. W ramach tej formy wsparcia 20 beneficjentów objętych projektem uzyska średnio 72 godziny indywidualnych zajęć w formie masażu. Wsparcie będzie realizowane przez wykwalifikowanych masażystów, m.in. w zakresie masażu klasycznego, masażu z wykorzystaniem technik orientalnych, masażu sportowego oraz masażu Shantala. Konkretna forma i zakres masażu, jak również harmonogram jego realizacji, będą dostosowane indywidualnie do każdego uczestnika – zarówno zgodnie z jego potrzebami i wskazaniami zdrowotnymi, jak i z uwzględnieniem planu uczestnictwa w pozostałych formach wsparcia. Charakter oddziaływania, jakim jest masaż, przywołuje skojarzenie z interwencją medyczną, mającą na celu usprawnianie organizmu. W ramach tej formy przewidziane są jednak różnorodne masaże – relaksacyjne, rozluźniające aparat mowy, zmniejszające napięcia mimiczne itp. Ich celem nie jest leczenie, lecz kształtowanie w uczestnikach umiejętności dbania o własne samopoczucie i stan emocjonalny.

Realizacja zajęć

Zajęcia będą prowadzone przez wykwalifikowanych pracowników Fundacji – osoby, które, poza kwalifikacjami i doświadczeniem w pracy z osobami z iepełnosprawnościami, posiadają wykształcenie potwierdzone dyplomami ukończenia studiów oraz certyfikatami i zaświadczeniami o ukończeniu specjalistycznych kursów i szkoleń, adekwatnych do rodzaju wsparcia realizowanego w projekcie. Osoby te dysponują również doświadczeniem organizacyjnym, jak i praktyką w zakresie oferowanych form wsparcia oraz pracy z osobami z niepełnosprawnościami. W celu realizacji określonych bloków tematycznych, do współpracy mogą zostać zaangażowani wykwalifikowani specjaliści – instruktorzy, aktorzy, animatorzy i inne osoby zawodowo związane z odpowiednimi dziedzinami, w ramach środków przewidzianych w budżecie projektu.

Na realizację zadań w pierwszym roku trwania projektu PFRON przeznaczy kwotę 651 148,49 zł. Wkład własny Fundacji WRÓĆ wynosi 10 000,00 zł.
Łączna kwota dofinansowania ze środków PFRON na cały okres realizacji projektu wyniesie 1 985 024,03 zł.